Door de combinatie van een noordwesterstorm op zee en springtij, werden op sinterklaasdag in het hele Zeescheldebekken hoge waterstanden verwacht. Op advies van het Waterbouwkundig Laboratorium kondigde de waterwegbeheerder Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z) de fase ‘gevaarlijk stormtij’ af en trof preventief de nodige maatregelen. Zo werden op vraag van W&Z onder meer de waterkeringspoorten van de Antwerpse Scheldekaaien gesloten om wateroverlast in de stad te vermijden, en werden alle betrokken instanties rechtstreeks verwittigd.
W&Z volgde verder, samen met het Waterbouwkundig Laboratorium, de situatie nauwgezet op. Het water van de Schelde bleek hierbij uiteindelijk wel degelijk over de Scheldekaaien te lopen. De reeds aangelegde gecontroleerde overstromingsgebieden (GOG’s) uit het Sigmaplan traden succesvol in werking. Mede door deze adequate werking van de overstromingsgebieden, alsmede door de daarnaast relatief gunstige weersomstandigheden (nagenoeg geen neerslag), kon het overvloedige water succesvol worden gebufferd, en heeft er zich in de Zeeschelde en haar bijrivieren geen noemenswaardige schade voorgedaan.
‘‘Blauwe steen’’ overspoelt
De Scheldekaaien, die als voorzorgsmaatregel werden ontruimd en afgesloten, liepen in de vroege ochtend van 6 december onder water. Het Waterbouwkundig Laboratorium voorspelde tegen 05.20 uur waterpeilen tussen 7,10 en 7,30 meter TAW. Die voorspellingen bleken accuraat: het hoogste waterpeil werd omstreeks 5.30 uur bereikt en bedroeg 7,23 meter TAW. De Scheldekaaien, die sinds donderdagavond 18.00 uur op basis van de verwachte waterstanden werden ontruimd en afgesloten, liepen vrijdagnacht vanaf omstreeks 4.45 uur effectief onder water. Enkele poorten in de waterkeringsmuur vertoonden hierbij lekken, wat door de brandweer vlot kon worden opgelost door de plaatsing van zandzakken. “Deze sinterklaasstorm zet nog maar ‘ns in de verf waarom het Antwerpse veiligheidssysteem maar best optimaal werkt om erger te voorkomen. Daarom werken W&Z en de stad Antwerpen aan de heraanleg van de Scheldekaaien, waarbij de kaaimuur gestabiliseerd wordt en de waterkering verhoogd. Zo is de stad in de toekomst beter beschermd tegen overstromingen”, zegt Wim Dauwe van W&Z.
Overstromingsgebieden in actie
Om Vlaanderen ook in de toekomst voldoende te kunnen blijven beschermen tegen overstromingen, legt W&Z in het kader van het geactualiseerde Sigmaplan ca. 1430 hectare bijkomende gecontroleerde overstromingsgebieden (GOG’s) aan: een langetermijnproject dat tot 2030 zal duren, maar dat Vlaanderen voldoende bescherming tegen overstromingen moet bieden tot 2100. Een aantal van deze overstromingsgebieden zijn intussen reeds aangelegd, in andere gebieden zijn de werken volop aan de gang, in nog andere staan ze op de planning.
Tijdens de voorbije sinterklaasstorm werden de hoge waterstanden in de Schelde, de Rupel, de Durme, de Zenne, de Dijle en de Netes afgetopt door het in werking treden van de reeds aangelegde GOG’s, zodat wateroverlast kon worden vermeden. Onder meer de volgende GOG’s zijn in werking getreden: Tielrodebroek (Temse), Scheldebroek (Zele), Lippenbroek (Hamme), Uiterdijk (Dendermonde), Groot Schoor (Hamme), Paardeweide (Berlare) en Bergenmeersen (Wichelen) langs de Schelde, Potpolder I (Waasmunster) langs de Durme, Bovenzanden (Heindonk) langs de Rupel, Polder van Lier, Anderstadt 1 en 2 (Lier) langs de Nete.
Nut Sigmaplan bewezen
Dat de werking van de overstromingsgebieden bij een stormvloed van deze grootteorde zeer adequaat is gebleken, toont ruimschoots het nut van deze overstromingsgebieden aan. Gelukkig ging deze sinterklaasstorm niet gepaard met hevige neerslag. W&Z zal dan ook nauwgezet blijven verder werken aan de aanleg van de voorziene bijkomende overstromingsgebieden en de uitvoering van het geactualiseerde Sigmaplan in het algemeen. De monitoring van dit geactualiseerde Sigmaplan zal eveneens worden verder gezet, en de totale aanpak zal op regelmatige basis worden geëvalueerd en eventueel bijgestuurd. De lekken in de poorten van de waterkeringsmuur te Antwerpen hebben tevens de noodzaak van de heraanleg van de Scheldekaaien, in het kader van de uitvoering van het geactualiseerde Sigmaplan, aangetoond.
Vrijdagavond 6 december omstreeks 21u30 kon de stormtijprocedure voor het Zeescheldebekken worden opgeheven.