De hotspots van de Durmevallei!

Het Molsbroek

Het Molsbroek is een natuurreservaat van zo’n 80 hectare vlak bij Lokeren. Het gebied heeft een belangrijke functie: het vangt water op bij hevige regenval en extreem stormtij. Maar het is ook het meest bezochte reservaat van de streek. Daar heeft de indrukwekkende ecologische rijkdom iets mee te maken. “Het Molsbroek herbergt onder andere 308 soorten planten, 364 soorten nachtvlinders en 244 soorten vogels”, weet André Verstraeten. “Daar zitten heel wat zeldzame en bedreigde soorten tussen. Bijna elk jaar broeden hier bijzondere vogels als de rietzanger en het woudaapje.”

Afwisselend landschap

“Rond het Molsbroek loopt een wandeldijk, die je een prachtig zicht biedt op het afwisselende landschap: open moerasvlakten waar je watervogels kan spotten, rivierduinen, broekbossen, elzenbossen, grote rietvelden ... Je kan volledig rond het broek wandelen (ongeveer 4,5 km), of je kan een stukje afsnijden. De dijk is geasfalteerd en dus ook toegankelijke voor rolstoelgebruikers.”

De Durmemeersen

“De Durmemeersen is een prachtig wandelgebied dat zich uitstrekt over Zele, Waasmunster en Hamme, tussen de E17-brug en de brug in Waasmunster. De onverharde dijken langs de Durme nodigen wandelaars en trage fietsers uit om het natuurreservaat te komen verkennen. Op de rand van de valleigronden ligt op de meeste plaatsen ook een verhard fietspad. Vanop de zuidelijke dijk heb je het beste overzicht over het reservaat. Grote rietvelden, bloemrijke graslanden, broekbossen, uitgestrekte meersen ... Het passeert allemaal de revue.”

Gevlekte orchis en addertong

Ook het Bulbierbroek in Hamme maakt deel uit van de Durmemeersen. Dat natuurgebied wordt in het kader van het Sigmaplan ingericht als wetland: drassige natuur waar zeldzame planten groeien en bijzondere dieren leven. André Verstraeten: “In het hooiland Ten Rieland, dat naast de kleine weg ligt langs de E17, groeien planten die je bijna nergens anders in de Durmevallei vindt: gevlekte orchis, wilde bertram, addertong … Hoe dat komt? Dit gebied is bijzonder nat omdat hier grondwater opwelt. De ideale basis voor rijke plantengroei.”

De Oude Durme

Nog wandeltips? “Langs de Oude Durme kun je heel mooi wandelen. Tussen 1931 en 1937 is hier een oude rivierbocht afgesneden van de Durme. Langs die meander slingert een mooi pad. Het brengt je onder meer langs een oude watermolen. Ook hengelaars komen hier aan hun trekken.”

Biodiversiteit boven

In deze omgeving heeft het Sigmaplan het Weijmeerbroek onder handen genomen, een open meersenlandschap met riet, moerasvegetatie en bosgordels op het grondgebied van Hamme en Waasmunster. De populierenbosjes zijn er verwijderd om plaats te maken voor hooiland en rietkragen. Het resultaat is een nat natuurgebied of wetland, dat uitblinkt in biodiversiteit. Kwamen al op bezoek: de sprinkhaanzanger en de roodborsttapuit, twee zangvogels die lange tijd verdwenen leken in de Durmevallei.

Het Weijmeerbroek is ook een bijzonder nuttige waterbuffer. Bij overvloedige regenval houdt het wetland het hemelwater als een spons vast, wat de druk op de omliggende beken en grachten aanzienlijk verlicht.

De monding van de Durme

In de Durmevallei is ook ruimte voor kunst en cultuur. “Bij de samenvloeiing van de Durme en de Schelde werd in 1966 op de dijk in Hamme een monument opgericht ter nagedachtenis van Filip De Pillecyn (1891 - 1962). Die man heeft met veel liefde geschreven over het land van Durme en Schelde. Hij was geboren in Hamme en heel wat van zijn romans spelen zich af langs die rivieren.”

Heen en weer met het veer

Iets verderop, in Tielrode, vaart de laatste veerboot over de Durme. “Het veer is een stukje cultuurhistorie dat nog altijd in gebruik is hier. Op de Durme waren talrijke veren actief. Op het veer in Tielrode na zijn die mettertijd allemaal verdwenen of vervangen door bruggen.”

De noordelijke oever

Nog meer cultuur vind je op de noordelijke oever van de Durme. De Mirabrug op de grens van Hamme en Waasmunster, een beschermd monument, speelde een belangrijke rol tijdens de Eerste Wereldoorlog en dankt haar naam aan de verfilming van de roman De teleurgang van de Waterhoek van Stijn Streuvels. Nu is ze een populaire oversteekplaats voor wandelaars en fietsers.

Koolputten en beerkaaien

Op een boogscheut van de Mirabrug ligt de Koolputtensite, waar schepen vroeger hun vracht aan- en afvoerden. “Ook deze site werd volledig gerenoveerd”, vertelt André Verstraeten. “Er is nu een café en restaurant waar wandelaars en fietsers even kunnen uitrusten. En er vinden regelmatig tentoonstellingen plaats.”

Als je vanaf de Mirabrug naar het westen gaat, kom je een huisje tegen bij een kaai waar vroeger schepen met mest gelost werden, zogenaamde ‘beerschuiten’. Daarom heette deze plek de ‘beerkaai’. “Het Beerkaaihuisje lag lange tijd te verkommeren, maar is dankzij het Sigmaplan in beheer genomen door vzw De Morgenster, die opvang en begeleiding biedt voor kwetsbare kinderen en jongeren. Het gebouw werd onlangs gerenoveerd en doet nu dienst als een time-outplek voor de jongeren die de vzw onder haar hoede heeft.”