Waterwegbeheerder Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z) heeft gisteren, zondag 28 februari, met gerichte explosies het eerste deel van de oude instabiele kaaimuur in de zone Nieuw Zuid op de Antwerpse Ledeganckkaai afgebroken. In de bouwput zal de komende maanden een nieuwe kaaimuur worden gebouwd.
Van de zeven zones van het Scheldekaaienproject was de toestand van de kaaimuur in de zone Nieuw Zuid het meest zorgwekkend. Metingen gaven aan dat de kaaimuur hier de afgelopen jaren onrustwekkend kantelde en verschoof in de richting van de Schelde. Scheuren en verzakkingen ter hoogte van de ‘blauwe steen’ wezen op de structurele schade die onherstelbaar was. Daarom opteerde W&Z ervoor om in deze zone de kaaimuur volledig te slopen en te vervangen door een nieuwe constructie.
De afbraak van de negentiende-eeuwse, instabiele kaaimuur gebeurde met gerichte explosies onder de waterlijn. Door de explosies werd de massieve metselwerkconstructie van de kaaimuur in hanteerbare stukken verdeeld die de komende weken zullen worden afgevoerd. In samenspraak met experts van de Koninklijke Militaire School (KMS) schakelde de aannemer THV Scheldekaaien voor dit werk een gespecialiseerde onderaannemer (Wolf bvba) in. Tevoren waren al de historische stijlelementen van de kade, zoals de bolders, de natuurstenen gevelbekleding en de ‘blauwe steen’, zorgvuldig weggenomen. Ze worden later teruggeplaatst op de nieuwe constructie, zodat de kaaimuur na de stabilisatiewerken zijn karakteristieke uiterlijk terugkrijgt.
Proefexplosies
Als voorbereiding op de definitieve explosies voerde de aannemer in september 2015 enkele proefexplosies uit, die gedetailleerd gemonitord werden. Dat gebeurde in de volle grond achter de kaaimuur, met beperkte ladingen. De proefexplosies vonden bijna geruisloos plaats en beschadigden de kaaimuur niet. Ze gaven wel een duidelijk beeld van de trillingsimpact. Die bevindingen leverden waardevolle informatie voor de definitieve explosies van gisteren op.
Gisteren in de vroege ochtend vond nog een bijkomende test plaats. Dit keer werd een lading springstof niet achter de kaaimuur geplaatst, maar erin. Vooraf werden in overleg met het expertisecentrum Beton en Staal van het departement Mobiliteit en Openbare Werken (EBS) en met Infrabel de voorwaarden uitgewerkt waaronder de definitieve explosie mocht worden verder gezet. Ook deze proefexplosie verliep quasi geruisloos.
Gefaseerde afbraak
Nadat de metingen uitgevoerd tijdens de proefexplosie werden geanalyseerd, werd het licht op groen gezet voor de definitieve afbraak in de loop van de avond. Onmiddellijk werd gestart met het aanbrengen van alle ladingen springstof in de muur. Ze werden ’s avonds, bij hoogwater, tot ontploffing gebracht.
In eerste instantie werd gehoopt om de kaaimuur in één gecontroleerde explosie af te breken. Maar de lokale omstandigheden, waaronder de slechte staat van de meer dan honderd jaar oude kaaimuur, gooiden roet in het eten. Daarom werd beslist om de kaaimuur in vier fasen te laten exploderen. Tussen elke fase dienden de nodige veiligheidscontroles te gebeuren. Hierdoor namen de werken uiteindelijk meer tijd in beslag dan oorspronkelijk gepland.
Hoewel merkbaar in de omgeving, bleven de trillingen binnen de vooropgestelde waarden. De trillingen veroorzaakten geen schade. De hele operatie werd voortdurend gemonitord. De verkregen gegevens worden gebruikt om de afbraak van de andere delen van de kaaimuur in zone Nieuw Zuid, in een latere fase, even vlekkeloos te laten verlopen.
Er werd actief gecommuniceerd naar de directe omwonenden van de werf. Zij kregen van W&Z enkele dagen vooraf een brief met een toelichting over de werkzaamheden en informatie over de veiligheidsperimeter waarbij de Ledeganckkaai werd afgesloten voor alle verkeer. Daarnaast werd er over de werken ook passief gecommuniceerd door de bewonersbrief te plaatsen op enkele websites waaronder www.sigmaplan.be, www.wegenerverkeer.be, www.onzekaaien.be,... Omwille van veiligheidsredenen werd de perimeter waarin actief over de werken werd gecommuniceerd beperkt tot lokale omwonenden.
Tijdens de gehele werken werd de veiligheidsperimeter bewaakt door de lokale politie. Enkel bevoegde personen werden op de werf toegelaten. Van zodra alle explosies uitgevoerd waren, kon omstreeks 22.30u de Ledeganckkaai terug opengesteld worden voor alle verkeer.
Gerlachekaai
Ondertussen gaan ook de stabilisatiewerken op de naburige werf ter hoogte van De Gerlachekaai verder. In het gebied van de Zuidersluis richting Ledeganckkaai verwijderde de stad de dakpanelen van de hangar al. Tegelijk voert W&Z er stabilisatiewerken uit die voor de zone tussen de Zuidersluis en de Namenstraat normaal gezien eind dit jaar afgerond kunnen worden.
Voor meer informatie over de werken van W&Z aan de kaaimuur kunt u elke derde woensdag van de maand tussen 12 en 20 uur een bezoek brengen aan de infokeet op de Ledeganckkaai (tegenover de Bank Van Breda en de Van der Sweepstraat).
