Er stroomt opnieuw water door de meander in Aarschot!

Om de Demervallei te beschermen tegen overstromingen en verdroging herstelt het Sigmaplan op termijn tientallen afgesneden rivierbochten. Die ontstonden door de Demer recht te trekken. Een jaar geleden verbonden De Vlaamse Waterweg nv en Natuur en Bos van de Vlaamse overheid voor het eerst een oude meander met de Demer in Vinkenberg, op de grens tussen Diest en Scherpenheuvel-Zichem. Nu wordt ook ‘Meander 13’, gelegen aan de overkant van de Beemdenstraat in Aarschot en tegenover het kasteel van Nieuwland, opnieuw aangetakt.

Klaar voor verbinding

Klaas Rykaert, projectbioloog bij De Vlaamse Waterweg nv: “Deze meander is altijd waterhoudend gebleven. De verbinding met de Demer maakten we door aan de uiteindes van de meander de dijk af te graven tot op het bodempeil. Achter de meander, landinwaarts, hebben we een nieuwe dijk opgetrokken met een jaagpad voor fietsers en wandelaars. Die volgen dus mee de nieuwe loop van de Demer, langs de buitenkant van de meander. Het stuk van de Demer dat nu nog ter hoogte van de meander loopt, hebben we ten slotte gedempt, zodat al het water door de meander stroomt.”

Bart Van der Aa, projectleider bij Natuur en Bos: ”Een rivier met natuurlijke kronkels vangt meer water op, maar voert het ook trager af. Dat helpt om de verdroging van de vallei tegen te gaan. Daarbovenop zorgt de extra beweging in de meander voor meer zuurstof in het water. Dat komt het visbestand ten goede. Het stuk grond binnen de oude rivierbocht hebben we vrijgemaakt om het open valleilandschap te herstellen.”   

Klimaatbuffer

Omwille van de toenemende droogteproblematiek, zijn ingrepen zoals hier in de Demervallei broodnodig. Patrick Meire, bioloog en waterhuishoudingexpert van de Universiteit Antwerpen: “Het is extreem droog. De voorbije jaren waren de zomers ook al zeer droog, maar dit jaar is de situatie nu al zorgwekkend, en dat belooft weinig goeds voor de zomer. Door opnieuw water door de meanders te sturen en drempels aan te leggen in de Demer, zorgt het Sigmaplan voor een verhoging van het grondwaterpeil in de vallei. Dat komt de natuur en de landbouw ten goede.”

Recent startten de werken om een derde meander, op het grondgebied van Rotselaar, aan te takken op de Demer. Ook de komende jaren worden nog tientallen oude meanders opnieuw met de Demer verbonden. Intussen bekijken De Vlaamse Waterweg nv en Natuur en Bos welke noodmaatregelen genomen kunnen worden om het waterpeil te verhogen en de droogteproblematiek aan te pakken. 

Een projectgebied van Werchter tot Diest

De werken aan de Demermeander kaderen in het Sigmaplan. Met dat plan willen De Vlaamse Waterweg nv en Natuur en Bos Vlaanderen beter beschermen tegen overstromingen en tegelijk de valleinatuur een boost geven. In een uitgestrekt projectgebied van 2500 hectare tussen Werchter en Diest worden de komende jaren nog tientallen oude Demermeanders opnieuw met de rivier verbonden.

“De Demervallei is een mooi voorbeeld van de manier waarop we waterveiligheid, natuurontwikkeling en recreatie kunnen combineren”, zegt Klaas Rykaert. “We maken de omgeving meer weerbaar voor de gevolgen van de klimaatverandering. Tegelijk ontstaat er een prachtig landschap om in te fietsen, te wandelen of te kajakken – allemaal veilige activiteiten bovendien in tijden van coronamaatregelen.”