Europese topnatuur krijgt alle kansen in Berlare

Lang geleden bestond het landschap van het Donkmeer en Berlare Broek (een oude Scheldemeander) uit laagveen. Vanaf het einde van de zeventiende eeuw werd het veen in het gebied afgegraven om turf te winnen, een belangrijke brandstof. Door de turfontginning, maar ook door de aanleg van visvijvers, weilanden en akkers en door het aanplanten van populieren, ging veel van de oorspronkelijke natuur verloren. Op verschillende plaatsen zijn wel nog relicten terug te vinden van rietmoeras, natte hooilanden en elzenbroekbossen, het leefgebied van heel wat bijzondere planten en dieren. Die natuur krijgt volop kansen in het project Berlare Broek – Donkmeer. En dat kunnen we vanuit het Sigmaplan alleen maar aanmoedigen.

Drijftillen en modderkruipers

Projectleider Ann De Grande van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM): “De eerste pijler van het project is het herstel van kwetsbare, biologisch waardevolle en Europees beschermde habitats. Een mooi voorbeeld zijn de drijftillen die je her en der aantreft. Dat zijn drijvende matten van plantenresten waar riet en zeldzame moerasplanten op groeien.”

Het projectgebied is door Europa ook aangeduid als vogelrichtlijngebied. “Daarom richten we het zoveel mogelijk in op maat van moerasvogels zoals de roerdomp, de woudaap, de rietzanger en de snor, die wel een duwtje in de rug kunnen gebruiken. Dat is de tweede pijler.”

De derde pijler draait rond vismigratie. Veel vissoorten leggen tijdens hun levensloop heel wat kilometers af. In het paaiseizoen zetten ze koers naar rustig water. En ook jonge vissen hebben nood aan kalme wateren om op te groeien. “Er is heel veel water in het projectgebied. Door vispassages aan te leggen en paaiplaatsen in te richten willen we vissen betere ontwikkelingskansen bieden. De paling bijvoorbeeld, die al van oudsher in de wateren in deze regio zit, maar ook de modderkruiper en de bittervoorn.”

Hemelse habitat

In de deelgebieden Heykens en Hemelse Rij zijn de eerste werken intussen achter de rug. Ann De Grande: “In Heykens hebben we de ideale omstandigheden proberen te creëren voor de ontwikkeling van rietmoeras, dat zeldzame planten en vogels zal aantrekken. Hemelse Rij hebben we ingericht als paaiplaats en opgroeiplaats voor jonge vissen.”

Buurtbewoners worden geïnformeerd over de voortgang van het project via regelmatige infokrantjes. “En in het najaar van 2018 hebben we samen met natuurvereniging vzw Durme werfwandelingen georganiseerd in Heykens en Hemelse Rij.”

Natuureducatie

Later dit jaar beginnen de werken in een volgende zone, de omgeving van de eendenkooi in Berlare. “Deze zone wordt eerst grondig gesaneerd, er zitten onder meer beton en leidingen in de grond. Een deel richten we in als bos, een deel als moeras, maar er komt ook een natuurspeelzone”, vertelt Ann De Grande. “We mikken hier zowel op natuurherstel als op natuureducatie: ontdekken, genieten en beleven in een natuurlijk landschap staan centraal. Zonder de meest kwetsbare zones te verstoren, maken we het gebied toegankelijk voor iedereen. Kinderen mogen in het bos of aan het water ravotten en kunnen boeiende dingen leren over de natuur.”

Sterke samenwerking

Heel wat partners zetten zich in voor het project. Naast de VLM en het Agentschap voor Natuur en Bos zijn dat vzw Durme, de gemeente Berlare, de provincie Oost-Vlaanderen, de intercommunale Dender Durme Schelde, Polder tussen Schelde en Durme en het Regionaal Landschap Schelde-Durme. 

Foto boven: © Vlaamse Landmaatschappij